Doorbreken van de eerste vaste kiezen
Rond de zes jaar beginnen de meeste kinderen met het tanden wisselen. Dit gebeurt volgens een vast patroon, waarbij de laatste melktanden rond de 12 jaar wisselen. De blijvende tand of kies duwt omhoog en lost de wortel van de melktand/kies op, waardoor die losraakt en uitvalt. De blijvende tand/kies komt er vervolgens voor in de plaats.
Van het blijvend gebit breken eerst de achterste kiezen door. Deze verschijnen achter de laatste melkkiezen en liggen hierdoor wat verscholen. Kijk daarom bij kinderen van 5 à 6 jaar regelmatig achterin de mond of de eerste blijvende kiezen al doorkomen. Het is belangrijk om deze kiezen meteen goed te poetsen. Vervolgens breken de eerste tanden door. De tanden van het blijvend gebit hebben vaak een kartelrand. Dit verdwijnt in de loop der tijd door natuurlijke slijtage.
Een goede mondhygiëne is belangrijk bij tanden wisselen
Het glazuur van pas doorgebroken tanden en kiezen is poreus en kwetsbaar. Hierdoor zijn ze extra gevoelig voor gaatjes. Daarom is een goede mondhygiëne ook tijdens het tanden wisselen zeer belangrijk. Poets de tanden en kiezen zodra de puntjes doorbreken. Poets minimaal één keer per dag na bij kinderen tot ze circa tien jaar zijn. Eventueel kun je met behulp van plakverklikkers controleren of jouw kind goed genoeg heeft gepoetst.
Nieuwe kiezen kunnen veel groefjes op het kauwvlak hebben. Hierdoor zijn ze moeilijk schoon te poetsen. Indien nodig kan de tandarts door middel van sealen de diepe groeven in de kiezen afdichten, zodat de kauwvlakken worden afgesloten voor bacteriën en de kans op gaatjes afneemt.
Voor meer informatie over mondhygiëne kun je een afspraak maken met één van onze preventieassistenten. Zij helpen graag het gebit van jouw kind optimaal schoon te houden en kunnen je hierover adviseren en een poetsinstructie geven.
Wanneer de tandarts raadplegen over tanden wisselen
Meestal gaat het tanden wisselen zonder problemen. Wel zwelt vaak het tandvlees op als de kiezen doorbreken. Dit kan pijn doen, maar is normaal en trekt weer weg. In sommige gevallen kan het nodig zijn om een tandarts te raadplegen over het wisselen van tanden:
- Jouw kind is bijna 8 jaar, maar is nog niet begonnen met tanden wisselen.
- Er zitten meer dan 6 maanden tussen het wisselen van eenzelfde soort tand/kies in de twee kaakhelften.
- De melktand/kies zit nog vast als de vaste tand/kies doorkomt, waardoor deze achter de melktand/kies verschijnt.
- Jouw kind heeft langere tijd pijn bij het tanden wisselen dan andere leeftijdsgenoten.
- Blijvende tanden en kiezen zijn donkerder en geler van kleur, dit is normaal. Raadpleeg echter een tandarts wanneer één tand/kies opvallend van kleur verschilt vergeleken met de andere doorgekomen tanden/kiezen.
Tips voor bij het tanden wisselen
- Duimzuigen beïnvloedt de stand van de tanden. Probeer jouw kind het duimzuigen af te leren voordat de eerste blijvende voortanden doorbreken.
- Let op voeding. Zuren in eten en drinken kunnen het glazuur van de tanden en kiezen aantasten. Beperk het aantal eet- en drinkmomenten daarom tot maximaal 7 per dag. Dit aantal is afhankelijk van het tijdstip waarop jouw kind gaat slapen. Voor jonge kinderen is het advies meestal om maximaal 5 keer per dag wat te eten en drinken.
- Trek losse melktanden er nooit uit. Een loszittende melktand valt er meestal vanzelf uit. Door het uittrekken van een losse melktand, kunnen andere tanden en kiezen verschuiven naar de vrijgekomen plek. Hierdoor kunnen de volwassen tanden en kiezen niet goed doorkomen waardoor jouw kind later een beugel nodig zou kunnen hebben.
Veelgestelde vragen over tanden wisselen
De meeste kinderen beginnen met tanden wisselen rond de zes jaar en wisselen hun laatste melktanden rond de twaalf jaar. Uiteraard kan dit van kind tot kind verschillen en wisselen sommige kinderen hun melktanden eerder of later dan 6 jaar.
In totaal wisselen kinderen alle 20 tanden uit het melkgebit. De melktanden vallen uit in een vaste volgorde. Lees hier meer over het aantal tanden en kiezen van een kind.
De meesten kinderen beginnen met tanden wisselen als ze ongeveer 6 jaar oud zijn, maar elk kind is anders. Het is dus niet erg als jouw kind al eerder dan 6 jaar begint met tanden wisselen.
Het melkgebit wisselt in een vaste volgorde in drie fases: de eerste wisselfase, de rustfase en de tweede wisselfase.
De eerste wisselfase begint meestal als kinderen rond de zes jaar oud zijn en duurt tot ongeveer acht jaar. Dan breken eerst de achterste blijvende kiezen door achter de achterste melkkies in de onderkaak en wisselt de centrale snijtand van de onderkaak. Ook de volwassen kiezen in de bovenkaak komen door en wisselen de 2e snijtanden in de onderkaak evenals alle snijtanden in de bovenkaak.
De rustfase van het tanden wisselen is meestal tussen het negende en tiende jaar van jouw kind. Er wisselen dan geen tanden, maar in het kaakbot worden de wortels van de volwassen tanden en kiezen gevormd.
Tijdens de tweede wisselfase wisselen de overige twaalf melktanden in de mond van jouw kind. Dat duurt ongeveer tot de leeftijd van 12 à 13 jaar. Twee voorkiezen of premolaren vervangen de melkkiezen en de blijvende hoektanden komen in de plaats van de melkhoektanden. Helemaal achteraan in het gebit breekt de tweede blijvende kies door. De verstandskiezen breken meestal door tussen de 18 en 24 jaar.
Ja, dat is normaal. Melktanden zijn witter dan blijvende tanden. De tanden die na het wisselen doorbreken zijn iets geler van kleur. Als één tand/kies veel geler is vergeleken met de andere doorgekomen tanden/kiezen, dan raden we je aan om contact op te nemen met jouw tandarts.
Een gewisselde melktand kan een leuke herinnering voor later zijn. Als je melktanden na het wisselen wilt bewaren, dan raden we je aan om het volgende te doen:
- Spoel de melktand af met koud water.
- Droog de melktand goed af.
- Doe de melktand in een afgesloten doosje.
Bewaardoosjes voor melktanden zijn er in alle vormen en maten. Van melktandendoosjes waarin de melktanden los worden gelegd tot melktandendoosjes waarin er een aparte plek is voor elke gewisselde melktand. Soms zelfs met een soort schuim waar je de tanden in kunt prikken. Zo zijn er bijvoorbeeld melktandendoosjes in de vorm van een krokodillenbek.
Het kan gebeuren dat er een grote mensen tand groeit achter de melktand. Soms zie je zelfs een dubbele rij met tanden doordat de blijvende tanden vlak achter de melktanden groeien. Meestal vallen de melktanden vanzelf uit door het bewegen van de mond. Staat de melktand nog vast, dan is het goed om contact op te nemen met jouw tandarts. In sommige gevallen worden de melktanden door de tandarts getrokken.
Bronnen: